Khủng hoảng tại WTO và cảnh báo về sự phân mảnh của kinh tế toàn cầu

03/10/2023 14:35
03-10-2023 14:35:00+07:00

Khủng hoảng tại WTO và cảnh báo về sự phân mảnh của kinh tế toàn cầu

Kể từ cuối 2019, sau khi Mỹ ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán mới vào Cơ quan Phúc thẩm của WTO, 29 vụ tranh chấp đã bị bỏ ngỏ.

Biểu tượng của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) tại trụ sở ở Geneva, Thụy Sĩ. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Cuộc khủng hoảng tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đang ngày càng nghiêm trọng, thể hiện rõ nhất qua số lượng tranh chấp chưa được giải quyết ngày càng chồng chất và danh sách những “mối lo ngại thương mại” của các thành viên của tổ chức này ngày một tăng.

Kể từ cuối năm 2019, sau khi Mỹ ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán mới vào Cơ quan Phúc thẩm của WTO do có khiếu nại về việc vượt quá thẩm quyền tư pháp, 29 vụ tranh chấp đã bị bỏ ngỏ và giáng một đòn nặng nề vào hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO.

Cựu Phó Tổng giám đốc WTO Alan Wolff hồi tháng trước đã kêu gọi các nước hoãn đưa ra kháng cáo mới từ năm 2024, thời điểm các thành viên WTO đã cam kết giải quyết vấn đề này.

WTO đã cảnh báo một loạt cuộc khủng hoảng xảy ra cùng lúc - gồm đại dịch COVID-19, xung đột ở Ukraine và lạm phát phi mã - đang làm xói mòn niềm tin vào quá trình toàn cầu hóa.

Kết quả là ngày càng nhiều nước thành viên WTO coi thường các quy tắc thương mại toàn cầu.

Tháng trước, WTO cảnh báo rằng nếu không kiểm soát được tình trạng gia tăng các biện pháp thương mại đơn phương sẽ khiên nền kinh tế thế giới bị phân mảnh, tước đi 5% thu nhập toàn cầu.

WTO lập luận rằng thế giới cần một động lực mới hướng tới hội nhập - tổ chức này gọi là “tái toàn cầu hóa” - để giải quyết một loạt thách thức từ biến đổi khí hậu đến xóa đói giảm nghèo.

WTO đồng thời lưu ý rằng 75% thương mại hàng hóa toàn cầu vẫn dựa trên các điều khoản thuế quan của WTO mà các thành viên áp dụng cho nhau.

Các hạn chế về nhập khẩu đã giảm dần kể từ năm 2018, khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp dụng thuế quan đối với hàng hóa nhập từ Trung Quốc và nhiều nơi khác. Nhưng việc gia tăng các hạn chế xuất khẩu đã xóa nhòa sự suy giảm nêu trên.

Trung bình trong giai đoạn từ 2016-2019, mỗi năm thế giới có khoảng 21 biện pháp hạn chế như vậy được đưa ra. Nhưng con số này đã tăng lên tới 139 biện pháp tính riêng vào năm ngoái.

Điều này dẫn đến số lượng "mối lo ngại" được nêu ra tại WTO gia tăng theo.

Những lo ngại này thường nhằm vào các biện pháp như lệnh hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ, các khoản trợ cấp cho công nghệ sạch như Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ, hoặc các khoản ưu đãi dành cho ô tô điện ở Trung Quốc mà Liên minh châu Âu (EU) đang điều tra.

Các quốc gia đã tận dụng những ngoại lệ đối với các quy định của WTO, chẳng hạn Mỹ sử dụng nỗi lo về an ninh quốc gia để hạn chế nhập khẩu kim loại trong khi một số quốc gia vùng Vịnh dùng chúng để hạn chế thương mại với Qatar.

Trung Quốc cũng đã hạn chế xuất khẩu các khoáng sản quan trọng, trong khi Mỹ tìm cách ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận công nghệ của nước này.

164 thành viên đa phần đều đồng ý rằng cần cải cách WTO, song vẫn phải có sự đồng thuận của toàn thể thành viên để thực hiện bất kỳ thay đổi nào.

Đối với một số người, cải cách nên tập trung vào việc khôi phục Cơ quan Phúc thẩm, điều mà phía Mỹ sẽ không chấp nhận.

Về phần mình, Mỹ tin rằng cải cách phải giải quyết những gì họ cho là hoạt động phân biệt đối xử của các doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là của Trung Quốc, làm lệch lạc hoạt động cạnh tranh.

Việc cải cách cũng được kỳ vọng có thể giải quyết các vấn đề chưa được xem xét khi WTO được thành lập, chẳng hạn như biến đổi khí hậu, luồng dữ liệu hoặc trí tuệ nhân tạo (AI).

Cải cách WTO dự kiến sẽ là chủ đề chính tại hội nghị Bộ trưởng lần thứ 13 của WTO (MC13) tổ chức vào tháng 2/2024./.

H.Thủy

Vietnamplus





TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Trump muốn trả đũa thuế kỹ thuật số của châu Âu và Canada

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ thị Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) xem xét áp dụng thuế trả đũa đối với các nước châu Âu và Canada, sau khi các quốc gia...

Thuế mới của Mỹ có thể khiến các công ty nước ngoài thiệt hại 10 tỷ USD mỗi năm

Theo Goldman Sachs, kế hoạch áp thuế 10% đối với dầu nhập khẩu của Mỹ có thể khiến các nhà sản xuất nước ngoài thiệt hại 10 tỷ USD/năm.

Warren Buffett chia sẻ gì trong thư gửi cổ đông?

Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett vừa chia sẻ những quan điểm sâu sắc về nhiều chủ đề trong bức thư thường niên được mong đợi, từ vấn đề tài khóa của Mỹ, lời...

Hậu quả của cuộc chiến giá xe điện tại Trung Quốc: Xe “zombie” tràn ngập

Cuộc chiến giá khốc liệt trong ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã khiến hàng chục nhà sản xuất ô tô nhỏ phải rời bỏ thị trường, để lại một vấn đề cho khách hàng:...

Nỗi lo kinh tế Mỹ đình lạm tái trỗi dậy

Lạm phát dai dẳng và chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Donald Trump làm dấy lên nỗi lo nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào tình trạng kinh tế đình đốn mà lạm...

Cuộc chiến thương mại đầu tiên của Trump đã thay đổi thế giới ra sao?

Bức tranh thương mại toàn cầu đã có những thay đổi đáng kể kể từ năm 2018 - thời điểm Donald Trump phát động cuộc chiến thương mại đầu tiên. Giờ đây, khi ông chuẩn...

Lạm phát Nhật Bản đạt đỉnh 2 năm, BOJ sẽ tiếp tục nâng lãi suất?

Lạm phát của Nhật Bản tiếp tục leo thang, đạt mức 4% trong tháng 1/2024. Đây là mức cao nhất trong vòng 2 năm trở lại đây, đồng thời củng cố thêm những dự đoán về...

Khi thế giới tuyên chiến với tệ quan liêu

Có thể mọi người chỉ chú ý đến những nỗ lực tinh gọn bộ máy chính phủ ở Mỹ do nhiều hành động đầy kịch tính của tỉ phú Elon Musk, người được Tổng thống Donald Trump...

Fed lo thuế quan của Trump cản trở kế hoạch hạ lãi suất

Theo biên bản họp tháng 1 công bố vào ngày 19/02, các quan chức Fed nhất trí rằng họ cần thấy lạm phát giảm thêm nữa trước khi hạ lãi suất, và bày tỏ lo ngại về...

Trump dịu giọng, nói có thể tiến tới thỏa thuận thương mại mới với Trung Quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đưa ra tín hiệu tích cực về khả năng đạt được một thỏa thuận thương mại mới với Trung Quốc, cho thấy sự sẵn sàng trong việc hóa giải...


TIN CHÍNH




ĐỌC NHIỀU NHẤT


Hotline: 0908 16 98 98