Từ bị đuổi học thành tỷ phú game Trung Quốc

Cổ phiếu hãng phân phối game XD đã tăng 24% trong phiên giao dịch đầu tiên của năm 2021, sau khi Huawei Technologies gỡ toàn bộ game của Tencent Holdings khỏi kho ứng dụng riêng của hãng này do bất đồng về tỷ lệ chia doanh thu. Nhà đầu tư khi đó dồn sang XD - công ty mẹ TapTap - một kho game trên điện thoại di động.

Xung đột hiếm hoi giữa Huawei và Tencent càng nhấn mạnh sức hấp dẫn của TapTap. Kho game này được quảng cáo hỗ trợ và vì thế miễn phí sử dụng với cả người chơi lẫn nhà phát hành game.

Đồng sáng lập kiêm CEO XD Huang Yimeng kỳ vọng thay đổi được thị trường game di động 30 tỷ USD của Trung Quốc. Sau khi đưa game bom tấn như Genshin Impact lên nền tảng của mình, XD muốn thu hút thêm nhiều nhà phát hành khác, vốn thất vọng với với sự kìm kẹp trên thị trường phát triển và phân phối game. Các hãng phần cứng như Huawei và Xiaomi thường cài kho ứng dụng mặc định của riêng họ trên các điện thoại bán ra.

Huang Yimeng - Đồng sáng lập kiêm CEO XD. Ảnh: Bloomberg

"Ngày càng nhiều nhà phát triển sẽ nói không với các kênh phân phối truyền thống, do họ không cần trả tiền cho người khác để bán nội dung tốt", tỷ phú 38 tuổi cho biết, "Mối nguy hiểm của các công ty sử dụng phần cứng để bẫy người dùng trong hệ sinh thái của mình là điều chúng ta cần nhìn vào, từ góc độ chống độc quyền".

Huang cũng không phải chỉ nói suông. Một trong những cơn sốt game di động năm 2020 - Pascal’s Wager - đã chọn TapTap làm đối tác phân phối độc quyền trên hệ điều hành Android tại Trung Quốc. Game này đã bán được hơn 105 triệu bản trên toàn cầu, Yang Yang - nhà sáng lập TipWorks - hãng phát triển game này cho biết. Nửa doanh số đó là nhờ TapTap, và nửa còn lại là từ App Store và Google Play.

"Thời điểm này rất hoàn hảo. Game của chúng tôi ra đời khi TapTap đang tăng trưởng nhanh", Yang nói, "Nếu có ai đó muốn làm việc với anh mà không cần kiếm tiền, điều đó có nghĩa họ thực sự quan tâm đến sản phẩm của anh. Cách phát hành game của họ rất độc đáo".

Sự xuất hiện của TapTap được hỗ trợ bởi làn sóng phản đối ngày càng tăng của người dùng và chính phủ trong nước, cũng như nước ngoài với các đại gia di động kiểm soát kho ứng dụng. Nó cũng diễn ra đúng thời điểm giới chức Trung Quốc muốn kiềm chế quyền lực của các hãng Internet từ Tencent đến Alibaba. Giới chức chưa động đến các kho game. Tuy nhiên, quy định chia doanh thu 50% của các kho ứng dụng trên nền tảng Android tại Trung Quốc đang khiến nhiều game studio, cả lớn và nhỏ, bất mãn.

Suốt nhiều tháng, Tencent đã tìm cách tăng tỷ lệ chia doanh thu từ kho ứng dụng của Huawei với các tựa game như Honor of Kings. Tuy nhiên, hai công ty này đã không đạt được thỏa thuận. Ngày 31/12, Huawei gỡ các game của Tencent ra khỏi kho ứng dụng của họ, rồi vài giờ sau đưa trở lại. Tencent hôm sau đó chỉ cho biết hai bên đã thống nhất, nhưng không công bố chi tiết.

Trong khi đó, số người dùng TapTap tăng 52% nửa đầu năm ngoái. Cổ phiếu XD cũng tăng hơn 480% kể từ khi niêm yết tại Hong Kong cuối năm 2019. Việc này đã đẩy vốn hóa của hãng lên 3,8 tỷ USD, khiến 35% cổ phần của Huang có giá 1,3 tỷ USD.

XD là một trong số ít công ty game tại Trung Quốc không phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Tencent. Họ thu hút các nhà đầu tư khác, như ByteDance - công ty mẹ của TikTok và Douyin. Dù vậy, Huang và những người đồng sáng lập vẫn duy trì cổ phần kiểm soát và quyền bỏ phiếu tại đây. Việc này giúp TapTap trở thành nền tảng trung lập hơn, giúp các game thủ có nhiều lựa chọn hơn.

Dĩ nhiên, đường khởi nghiệp của Huang cũng không suôn sẻ. Việc kinh doanh đầu đời đã khiến anh bị đuổi khỏi trường đại học.

Huang khi đó là một tuyển thủ bóng rổ bán chuyên nghiệp. Việc kinh doanh đầu tiên của anh là một mạng download ngang hàng có tên VeryCD. Năm 2003, nền tảng này xuất hiện một video sex được quay trong khuôn viên trường đại học của Huang. Lãnh đạo nhà trường đã buộc anh thôi học khi Huang không chịu gỡ clip xuống. Anh nói rằng các nền tảng online không phải chịu trách nhiệm về những nội dung như vậy.

"Tôi không hối hận với quyết định của mình", anh nói, "Tôi rất may mắn là rời trường sớm để tập trung hơn cho website của mình".

Huang đã tìm thấy thành công khi làm game trực tuyến. Khi người dùng Internet Trung Quốc chuyển dần từ máy để bàn sang điện thoại, anh nhận ra Trung Quốc chưa có kho game độc lập cho người dùng smartphone. TapTap ra đời năm 2016 và miễn phí sử dụng ngay từ đầu.

Hiện tại, doanh thu của XD phần lớn vẫn đến từ bán vật phẩm ảo trong các game hãng này phát triển hoặc phát hành. Doanh thu quảng cáo từ TapTap mới chiếm gần một phần năm trong 205 triệu USD mà XD thu về nửa đầu năm 2020. Huang kỳ vọng tỷ lệ này tăng lên khi TapTap tăng số suất quảng cáo.

"Đã đến lúc Huawei và các công ty tương tự thay đổi", Chundi Zhang - một nhà phân tích game tại Ampere Analysis cho biết, "Tuy nhiên, nếu các ông lớn giảm phí, TapTap sẽ bị đe dọa. Đây là cuộc chơi của sự cân bằng".