Chậm trả 4.000 tỉ, cao tốc hiện đại nhất Việt Nam ‘gánh nợ’

Chậm trả 4.000 tỉ, cao tốc hiện đại nhất Việt Nam ‘gánh nợ’

Chính phủ vừa có tờ trình đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định cho phép bố trí 4.069 tỉ đồng từ khoản 10.000 tỉ đồng bố trí cho dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Chính phủ đang trình xin bố trí hơn 4.000 tỉ đồng hoàn trả cho dự án cao tốc Hà Nội -Hải Phòng - ẢNH: LÊ TÂN

Đây là khoản nợ bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng thuộc nghĩa vụ của ngân sách trung ương tại dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng theo cam kết trước đây của Chính phủ. Theo tờ trình, số tiền hơn 4.069 tỉ đồng này sẽ lấy từ nguồn điều chỉnh giảm nguồn vốn các dự án quan trọng quốc gia của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020.

Năm 2007, dự án quốc lộ 5 mãn tải, Thủ tướng quyết định đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Trong bối cảnh ngân sách nhà nước khó khăn, dự án đã được triển khai đầu tư theo cơ chế thí điểm, theo đó, phần vốn nhà nước tham gia vào dự án được trả dần bằng ngân sách và bằng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất ở các khu đô thị được hình thành sau khi xây dựng tuyến đường.

Cụ thể, tại dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, ngân sách nhà nước sẽ bố trí thanh toán chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng là 4.069 tỉ đồng, trả nợ gốc đến hạn các khoản vay nước ngoài 300 triệu USD (thời gian từ 13 - 30 năm), một phần vốn tham gia của nhà nước được bố trí từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của các khu đô thị, khu công nghiệp được hình thành sau khi tuyến đường xây dựng (khoảng 5.200 tỉ đồng).

Đáng chú ý, tính từ thời điểm dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng bắt đầu triển khai đến nay đã hơn 10 năm, tuy nhiên, các khoản nhà nước cam kết trả cho nhà đầu tư (Tổng Công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam - Vidifi) theo Quyết định 746/QĐ-TTg của Thủ tướng vẫn chưa được thực hiện.

Khó chuyển nhượng dự án

Trước đó, báo cáo Chính phủ và các bộ ngành, Vidifi cho biết, nếu các khoản hỗ trợ của nhà nước đối với dự án không nhanh chóng được cấp thì sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy.

Trao đổi với Thanh Niên, lãnh đạo Vidifi cho biết, doanh nghiệp này đang phải vay với lãi suất 10%/năm cho các khoản chưa được cấp, tiền lãi phát sinh do các khoản hỗ trợ chưa được cấp đã lên đến trên 800 tỉ đồng.

“Chúng tôi có nguy cơ phá sản. Ngoài ra, việc không trả được các khoản nợ vay nước ngoài (được Chính phủ bảo lãnh) sẽ ảnh hưởng đến các cam kết của Chính phủ đối với các nhà tài trợ vốn nước ngoài, ảnh hưởng đến uy tín, môi trường đầu tư tại Việt Nam và khiến doanh nghiệp không thể tái cơ cấu dự án”, lãnh đạo VIDIFI cho biết.

Cũng theo lãnh đạo Vidifi, thời gian trước, có nhóm nhà đầu tư từ Úc, châu Âu quan tâm tới vấn đề chuyển nhượng một phần dự án. Nhưng sau các cuộc đàm phán và đánh giá của Vidifi, các nhà đầu tư hiện đều băn khoăn, chưa đi vào đàm phán, thỏa thuận chi tiết các điều kiện chuyển nhượng vì họ cho rằng khoản cam kết hỗ trợ của nhà nước đối với dự án cần phải có lộ trình thực hiện rõ ràng.

Mai Hà

THANH NIÊN